gaziantep escort bayangaziantep escort bayangaziantep escort bayan
Bugun...



Kadim Şuşa İbadethaneleri


facebook-paylas
Tarih: 07-09-2022 16:11

Kadim Şuşa İbadethaneleri

Azerbaycan Devlet Tercüme Merkezi

Azerbaycan müzik ve kültür beşiği olan Şuşa’nın kadim tarihi birçok yerli ve yabancı kaynaklara, bilimsel araştırmalara yansımaktadır. Sizlere sunulan bu belgesel de Şuşa tarihini, onun kendisi kadar eski olan dini abide ve ibadethanelerini anlatıyor.

Bu abidelerden en eskisi – bugün Yukarı Gevher Ağa,Aşağı Gevher Ağa adlarıyla bilinen ve bir tek Karabağ’ın değil, tüm Müslüman Doğu’sunun abide ve ibadethanelerinin ender mimarlık incileri listesine alınan çift minareli camilerden başlayacak olursak, ilk sırada,önemli tarihi olguyu – Şuşa’nın temelini18.yüzyılın başlarında  – 1752 yılında atılmış Karabağ Hanı Penah Ali Hanı ve onun –şehrin kuruculuk işlerine başlarken, önce yerli halkın tapınacağı dini mabetlerin – camilerinin şasına özen gösterdiğine değinmeliyiz.

Şuşa camilerinin tarihiyle ilgili bilmeli ve hatırlamalı olduğumuz diğer özellik – onlara verilmiş GevherAğa adının kime ait olması ve bu adla adlandırılma nedenidir.

GevherAğa:–gerçek adı Gevher Nisa Beyim (Begüm);

3.KarabağHanı İbrahim HalilHan Cavanşir’inkızı;

– 1790 yılında Şuşa’da doğdu;

– genç yaşlarından güzelliği ve zekasıyla seçildi;

– 16 yaşının tamamında –yiğitliği ve kahramanlığıyla “Batman Kılıç” lakabını kazanmış ünlü Şeki Hanı Cefer Gulu Han Hoyski ile evlendi;

– Şeki’ye gelin gittikten bir süre sonra,1814 yılında eşinin vefatıyla ilgili yeniden Şuşa’ya döndü;

–geriye kalan hayatını ibadete, eğitime ve hayırseverliğe adar;

– mümin, eğitimci ve hayırsever emelleriyle o dönem bir tek Şuşa’da değil, tüm Karabağ bölgesinde büyük saygı kazandı.

Gevher Nisa Hanım bu çalışmaları dışında bir de                                                                       Şu­­­şa’nın dini ibadethanelerine özellikle dikkat etmiş, atalarından yadigâr kalaniki küçük caminin yerinde– kadınlar ve erkekler için ayrı salonları bulunan çift minareli,yüksek camileryaptırdı.Doğal inşaat malzemelerinden yapılmış, mihrabı,kürsü,balkon veminareleri Karabağ’a özgü eski güldestesüsüyle işlenmiş bu camiler Şuşa,tüm Karabağ mimarlık sanatı tarihinde özel konuma sahipler.

Nüfus sayısı arttıkça, Şuşa’nın farklı17mahallesinin her birinde inşa edilmiş diğer ibadethanelerden birçoğunun– Culfalar Cami, Hacı Yusifli Cami, Köçerli Cami, Mamay Cami, Merdinli Cami, Kuyuluk Camii, Saatli Cami, Seyitli Cami, Çöl Kala Camii, Hoca Mercanlı Cami, Taze Mahalle Camikalıntıları günümüze ulaşabilmiştir. Dönemin ünlü mimarı Kerbelayı Sefihan Karabaği’nin tasarladığı bu camilerin çoğunun tavan ve duvarları, sütun veminareleri o dönem Karabağ’da ünlü olan nakkaş Kerbelayı Sefereli’ye aittir.

Daha1752 yılında Şuşa’da,genellikle gençlere İslam’ın temelleri, Arapça, Kur’an tefsiri, mükemmel ezan okuma  öğretilen medreseler vardı. ŞehrinHazret Ali Kahası, Hazret Abbas Şifa ocağı, Sakkahane ve Pirgah pirleri, Seyit Mirfesih Türbesi, Mir Mehdi Ağa ocağı, Kasım Ağa Ocağı adıyla bilinençok eski pir ve ocakları hele o dönem Azerbaycan’ın çeşitli bölgelerinden buraya ziyarete gelen Müslümanların kutsal mekanına dönüşmüştür.

Tarih boyunca Şuşa’da Müslümani badetgahları dışında,kadim Alban tapınaklarına da büyük saygı gösterildi. Kazancı Kilisesi, Yeşil Kilise, KaleKilisesi adıyla bilinen eski Hristiyan Alban tapınakları her zaman Azerbaycan devletince korundu.

Şuşa’nın din adamları, seyit-hocalarıyla ilgili anılarda, yazılı kaynaklarda oldukça ilginç olgulara rastlanmaktadır. Bu açıdan 1918 yılında Kafkasyaİslam Ordusuna komutanlık yapmış büyük asker, General Nuru Paşa ile, şehircamilerinden birinin hocası arasında geçmiş ünlü konuşma özellikle ilgi çekmektedir.

Söylenilene göreŞuşa’dayken,uzaktan duyulan dokunaklı ezan sesine camiegiren Nuru Paşahocayla tanıştıktan sonra ona bir avuç altınvermiş:

– Eğer benimle İstanbul’a gidecek olursan, her ayına iki bu kadaraltın veririm, – der, – İstanbul’da çok milletten insan yaşıyor, senin okuduğun bu ezanı duyan, dönüp Müslüman olur.

Nuru Paşanın bu teklifine hoca:

– Çok sağ olun, paşam. Teklifinizi memnuniyetle kabul ederdim, fakat size mahcup olmaya korkarım... – diyor.

Nuru Paşahocadan “mahcupluğun” nedenini sorunca o:

– Bana bu sesi veren Şuşa...Onun havası,suyu,toprağıdır...Onu bırakıp gidersem, sesimin aynı kalmaz.

 

Fakat…bütünbu güzellikler  bu eskizengin tarihli medeniyet… dünyayı toprak   yeni arazi tamahıyla örümcek ağı misali sarmış  tarihin sayfalarına katliamlar, toplu sürgün ve soykırımlarla kazınmış işgalci “Ermeni” politikasının kölesine,kurbanına çevrildi…                                           

    ...80’li yılların sonu… Çökmekte eski SSCB mekanında çıkan olaylar Bu belirleyici, keşmekeşli zaman kesiğinde Sovyetler Birliğinden çıkarak, bağımsızlığını ilan etmiş fakat daha bağımsız bir devlet olarak sağlamlaşamamış Azerbaycan… Ve bu çelişkilisosyal politik olaylar hortumunda fırsat kollayıp, geleneksel işgalcipolitikasını gerçekleştirmeyi başarmış 19.yüzyılın sonlarından başlayarak Çar Rusya’sının  daha sonra Sovyet Rusya’sı ve diğer destekleyicilerinin yardımıylauyduruk sahte tarihi ve “Ermenileştirme” programıyla adımadım kadim Azerbaycan topraklarına sokulmuş Ermeni milletçi-eşkıyaçetelerinin birbirinden acımasız zalim  hain saldırıları …O korkunç feci dönemler yerli halkı sürülerekkadim abideleri tapınakve ibadetgahları yıkılan mahalleleri harabeye dönüşen Şuşa …

    ...Yıllar geçti … Sabırlı dayanıklı Azerbaycan halkı öz topraklarına  güzel Şuşa’sına kavuşacağı tarihi günü– 8 Kasım 2020’ni tam 28 yıl…ağrı-acılar  sıla ve hasret dolu günlerle bekledi… Fakat pes etmedieğilmedi  dünyanın çifte standart politikası önünde aciz kalmadı… Kalemi silaha  mürekkebi kana çeviripkendi kaderini Kendisi yazdı… Ve...  bütün ibretamiz masallarda  rivayetlerde ihanet  şer ve haksızlıklar adalet ve yiğitliğin karşısında diz çöktüğü zifir karanlıklar Güneş ışığında eriyip yok oluverdiği gibi  Hak ve Adalet yine kazandı…

    Kadim Karabağ  onun muğam ve gazellerle atan kalbi Şuşa – 8 Kasım 2020’deAzerbaycan’ın muzaffer Başkomutanı İlham Aliyev’in özgür iradesi ve kahraman Ordusunun yiğitliği sonucu düşmen çiğneğinden kurtarıldı... Cebrail  Fuzuli  Zengilan , Gubadlı , Ağdam  Kelbecer  Laçın ve ... kutsal Şuşa öz Azerbaycan’ına kavuştu... Kadim şehir soluklanmaya  çiçeklenmeye başladı...                

   Bugün sevgili Şuşa – kadim Azerbaycan medeniyeti beşiği onarılıp-düzenlenmekte uluslararası kültür etkinliklerine müzik  şiir  edebiyat  mutfak festivallerine ev sahipliği yapmakta  kadim tarihi  medeniyeti  esrarengiz doğa güzellikleriyle dünyayı kendisine hayran bırakmaktadır...

Azerbaycan Devlet Tercüme Merkezi



HABER VİDEOSU








Etiketler :

FACEBOOK YORUM
Yorum

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER GÜNDEM Haberleri

AK PARTİ KARS MİLLETVEKİLİ 1.SIRA ADAYI KİMİ GÖRMEK İSTERSİNİZ


ÇOK OKUNAN HABERLER
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YUKARI YUKARI